രാമായണം ഭാഗം 23 : ലങ്കയിൽ നിന്നുള്ള പ്രഭാതം – ശാന്തതയുടെ തുടക്കം
ലങ്കയുടെ ആകാശം ഇനി പുളകിതമല്ല; പൊടിപടർന്ന, ഉണർന്ന, പക്ഷേ കനത്ത നിശ്ചലതയോടെ കിടക്കുന്നതാണ്. ദീർഘമായ യുദ്ധത്തിനും, ഒട്ടനവധി ത്യാഗങ്ങൾക്കും ശേഷമാണ് രാമൻ വിജയം കൈവരിച്ചത്. എന്നാൽ ആ വിജയം ആഹ്ലാദത്തിന്റെ വിളംബരമല്ലായിരുന്നു — അതിന്റെ അടിത്തട്ടിൽ ഏറെ നിസ്സംഗതയും സമാധാനത്തിന്റെ കനത്ത മൂകതയും ഉണ്ടായിരുന്നു.
സീതയുടെ അഗ്നിപരീക്ഷയെ തുടർന്ന്, രാമനും സീതയും വീണ്ടും ഒന്നിച്ചപ്പോഴും ആ ചുമരുകൾക്കിടയിൽ ചില ചോദ്യങ്ങൾ മടങ്ങിക്കൊണ്ടിരുന്നു. അവർ വീണ്ടും ഒരുമിച്ചുള്ള യാത്ര ആരംഭിച്ചെങ്കിലും,അത് പഴയതുപോലെയായിരുന്നില്ല. ഓരോ പടിയിലും ഒരു ഓർമ്മ, ഓരോ കാറ്റിലും ഒരു വേദന. സീതയ്ക്കും രാമനും അതൊരു “തിരിച്ചുപോകൽ” മാത്രമല്ല, മനസ്സിന്റെ അവശേഷിച്ച ഏടുകൾ സമാഹരിച്ച് മുന്നോട്ട് പോകുന്നതുമായിരുന്നു.
വാനരസേന കൃതജ്ഞതയോടെ നമിച്ചു. ഹനുമാൻ രാമന്റെ ചുണ്ടുകളിലെ ഹാസ്യം തിരികെ കാണാൻ കാത്തിരിക്കുന്നു. എങ്കിലും രാമൻ ഭീതിയില്ലാത്തതുപോലെ ആണെങ്കിലും അകത്തുനിന്ന് ശൂന്യത അനുഭവപ്പെടുന്ന രീതിയിലായിരുന്നു . തന്റെ കർത്തവ്യം നിറവേറ്റിയിരിക്കുന്നു എന്ന ആത്മസമാധാനം മാത്രമാണ് ഇനി അവനിൽ. ലക്ഷ്മണൻ കുശലാന്വേഷണം ചോദിക്കുമ്പോൾ പോലും രാമൻ ഉറുമ്പിന്റെ അടങ്ങിയ ശബ്ദത്തിൽ മാത്രം മറുപടി പറഞ്ഞു..
പുഷ്പകവിമാനം ഒരുക്കപ്പെട്ടു. സീതയെ അഭിമുഖീകരിച്ചു രാമൻ പറഞ്ഞു:
“ഇനി നമുക്ക് തിരികെ പോകാം — അവിടെയാണല്ലോ നമ്മുടെ കർമ്മവും കടമയും കാത്തിരിക്കുന്നത്.”
സമുദ്രം വീണ്ടും കടക്കുമ്പോൾ, അതിനുചുറ്റിയ കാറ്റുകൾ മുൻകാലത്തെ ഗന്ധം പറത്തുന്നു. കിഷ്കിന്തയിലേക്കുള്ള തിരിച്ചുപോക്കിന്റെ വഴിയിൽ രാമന്റെ മനസ്സിൽ വരച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുകയായിരുന്നു തന്റെ ജീവിതത്തിന്റെ പുതിയ അവതരണം. ധർമ്മം ജയിച്ചതാണ്; പക്ഷേ അതിന്റെ വില വളരെ ഉയർന്നതായിരുന്നു.
അയോധ്യയിലേക്ക് തിരിച്ചെത്തുമ്പോൾ, നഗരവാസികൾക്ക് ഉത്സവമായിരുന്നു. പതിവ് മേളങ്ങൾ, പുഷ്പപ്രവാഹം, ആഹ്ലാദപ്രകടനങ്ങൾ. പക്ഷേ രാമനിലൊളിച്ചിരിക്കുന്നത് – തന്റെ ഭാവങ്ങളിൽ, വാക്കുകളിൽ. തന്റെ ജനങ്ങൾക്കായി താൻ ചുമന്ന ഭാരം അദ്ദേഹത്തെ ദയാലുവായ രാജാവായി മാറ്റിയിട്ടുണ്ട്.
ആയോധ്യ ദൂരദർശനമായി പ്രത്യക്ഷപ്പെടുമ്പോൾ, മനസ്സുകൾ ഓരോന്നായി പ്രതികരിച്ചു. സുമിത്രയെ ഓർത്ത് ലക്ഷ്മണന്റെ കണ്ണുകൾ പുണർന്നിരുന്നു. ഭരതന്റെ പ്രതീക്ഷ നിറഞ്ഞ കാത്തിരിപ്പുകൾ വേറൊരു വിസ്മയം പോലെ അവർക്കു മുന്നിൽ വിസ്മരിക്കപ്പെട്ടു.വീട് കാണുമ്പോൾ സീതയുടെ കണ്ണുകൾ നിറയുന്നു. എങ്കിലും അവൾ കരയുന്നില്ല. അവളുടെ വീണ്ടെടുപ്പിന്റെ വിജയവും ദു:ഖവും ഒരേ സമയം മനം നിറയ്ക്കുന്നു. രാമനും അവളെ നോക്കുമ്പോൾ മനസ്സിന്റെ മറുവശത്ത് ഒരു സങ്കടത്തിന്റെ താളം മുഴക്കുന്നു.
പക്ഷേ, രാമന്റെ മുഖത്തിൽ ഉത്സാഹമല്ല, ശാന്തതയായിരുന്നു.
അവൻ തിരിച്ചറിഞ്ഞിരുന്നു — യുദ്ധം ജയിക്കാൻ കഴിയും, രാജ്യം ഭരിക്കാൻ കഴിയും, എന്നാൽ മനുഷ്യനെ പൂർണമായും സംരക്ഷിക്കാനാവില്ല. ഓരോ യുദ്ധത്തിനും പിന്നിൽ നഷ്ടപ്പെട്ട ചില സത്യങ്ങൾ ഉണ്ടാകുന്നതാണ് ജീവിതം.
തീർത്തും ഉറവാളുകളില്ലാതെ, അതിജീവിച്ചവരുടെ യാത്ര തുടർന്നു. പുഷ്പകവിമാനം ആകാശത്തിലേക്ക് ഉയരുമ്പോൾ, ഭൂമിയിൽ വീരന്മാരുടെ ഓർമ്മകളും ശൂന്യതകളും മായാത്ത പതിപ്പുകൾ ആയി ശേഷിച്ചു.
അങ്ങനെയാണ് അവരുടെ തിരിച്ചുപോകൽ — വെറും ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ യാത്രയല്ല, ഹൃദയങ്ങളിൽ തെളിയുന്ന ഒരു പാഠമെന്നതായിരുന്നു അത്. അതിൽ നിന്ന് ജന്മങ്ങൾക്കു പിന്നെയും ചോദ്യങ്ങളായി ഉയരും — ധർമ്മം എന്നതെന്താണ്? വിലയില്ലാത്തതെന്താണ്? സത്യം ജയിച്ചു, പക്ഷേ അതെങ്ങനെ? ആരാണ് യഥാർത്ഥ വിജയി?